Door Dr. Marja van Vliet, senior onderzoeker, iPH 

Inmiddels zijn we alweer over de helft van het ZonMW-project Brede Benadering van Gezondheid. Een mooi moment om eens terug te blikken waar het allemaal begon én om een blik naar voren te richten en verder te dromen. Ik herinner me nog goed dat ik in 2019 samen met Carl Verheijen (HealthKic) zat te filosoferen over een geschikte meetset om de impact van een brede benadering van gezondheid in kaart te kunnen brengen.

Als coördinator onderzoek bij het Institute for Positive Health (iPH) kreeg ik vaak de vraag: mooi gedachtegoed, maar wat levert implementatie van Positieve Gezondheid ons op? Ook Carl zocht naar methoden om de meerwaarde van zijn Kavelmodel beter inzichtelijk te maken. Tegelijkertijd stond ook de overheid niet stil. Zij zetten destijds in hun ambitieuze Gezondheidsnota de brede blik op gezondheid centraal. Maar een uitgebreide zoektocht naar geschikte meetinstrumenten liet zien dat er geen geschikt instrument voor handen was die aansloot op de brede benadering van gezondheid. Samen met diverse onderzoekers begonnen we te filosoferen over een instrument dat snel én gemakkelijk te gebruiken was. En droomden we van validatie op de lange termijn zodat er naast pragmatische monitoring ook wetenschappelijk onderzoek mee kon worden gedaan. Andere belangrijke uitgangspunten: breed draagvlak onder onderzoekers zodat er voortaan geen appels meer met peren hoefden te worden vergeleken én een instrument dat ook rekening houdt met de context. Al snel ging een ‘coalition of the doing’ aan de slag.

Stip op de horizon

Het maakt me trots om te zien dat er al zoveel stappen zijn gezet. Met deze terugblik ontstaan er ook weer nieuwe dromen voor als de meetset voor een brede benadering van gezondheid er straks is. Een mooie stip op de horizon is verankering binnen een data-infrastructuur. Hiermee kunnen we ervoor zorgen dat er straks binnen diverse initiatieven gemakkelijk data kan worden verzameld via de FAIR-principes: Findable, Accessable, Interoperable, and Reusable. En het belangrijkst: dat de burger zijn eigen data ook voor eigen inzicht kan gebruiken. Een mooie vergelijking kan daarbij worden gemaakt met het VWS-programma Uitkomstgerichte Zorg. Vooraf aan een medisch consult vult een patiënt diverse digitale vragenlijsten over bijvoorbeeld kwaliteit van leven, slaap, pijn, etc. Deze uitkomsten worden gepresenteerd op een dashboard en ondersteunen de patiënt en zorgverlener bij het Samen Beslissen voor een geschikte behandeling: in één oogopslag is er een beter beeld hoe iemand de eigen gezondheid op de relevante domeinen ervaart en hoe dit verandert over de tijd. Tegelijkertijd wordt er ook gekeken hoe deze data op groepsniveau kan worden gebruikt om te Leren en Verbeteren: draagt een behandeling daadwerkelijk bij aan de gezondheid en kwaliteit van leven? En in hoeverre leiden verschillende werkwijzen (bijvoorbeeld tussen verschillende ziekenhuizen) tot andere resultaten?

Zo zou het mooi zijn als de vragenlijst straks ook opgenomen wordt in persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGOs) zodat burgers de uitkomsten zelf voor eigen gebruik in beheer hebben. Tegelijkertijd kan er in regio’s worden gemonitord of de plannen zoals voorgesteld in bijvoorbeeld de IZA-plannen ook daadwerkelijk tot verbetering kunnen leiden. En door deze (anoniem en veilig) te koppelen met een dataplatform kunnen regio’s – vanuit vertrouwen – ook onderling van elkaar leren. Ik benieuwd waar we over een aantal jaren zullen staan. Eén ding weet ik al wel: met de uiteindelijke meetset voor een Brede Benadering van Gezondheid hebben we een belangrijk instrument in handen om de omslag van ziekte naar gezondheid te kunnen faciliteren.