Door: Dr. Elina Miteniece, postdoc onderzoeker, Maastricht University

Gezondheid werd lange tijd vooral bepaald aan de hand van fysieke symptomen en ziekten. Maar de focus verschuift steeds meer naar een bredere en positievere benadering, waarin welzijn, veerkracht en sociale en emotionele factoren een even grote rol spelen. De Context-sensitive Positive Health Questionnaire (CPHQ2.0) sluit hierop aan als holistisch meetinstrument, gebaseerd op het concept van Positieve gezondheid en de capability approach. Dit instrument biedt een genuanceerd en persoonlijk inzicht in iemands mogelijkheden en welzijn, met aandacht voor socio-economische, psychologische en omgevingsfactoren. In deze blog verkennen we de kansen en uitdagingen bij de implementatie van de CPHQ2.0.

Kansen voor implementatie

De CPHQ2.0 biedt (zorg)professionals, onderzoekers en beleidsmakers een bredere kijk op gezondheid. Het instrument combineert het kader van Positieve gezondheid met de capability approach, waardoor niet alleen fysieke symptomen, maar ook mentale gezondheid, sociale relaties, financiële situatie en veerkracht worden meegenomen in de beoordeling.

De CPHQ2.0 is breed inzetbaar, zowel binnen de zorg als in het sociale domein. Het instrument kan worden gebruikt voor diverse interventies, maar ook om de status quo in kaart te brengen. Of het nu gaat om het monitoren van gezondheid en chronische aandoeningen, het verbeteren van mentale gezondheid of het bevorderen van sociaal welzijn, de CPHQ2.0 biedt een veelzijdige evaluatiemethode.

Dankzij de brede focus kan de CPHQ2.0 risico’s vroegtijdig signaleren. Het identificeren van socio-economische of emotionele problemen kan bijvoorbeeld helpen om ernstigere fysieke gezondheidsproblemen in de toekomst te voorkomen. Hierdoor is het een waardevol instrument voor preventieve zorg. In huisartsenpraktijken kan het bijvoorbeeld worden ingezet als check-up om te bepalen of interventies nodig zijn, met een vervolgmeting om veranderingen te volgen. Ook in verloskundige praktijken kan het instrument worden gebruikt om de algehele gezondheidssituatie van zwangere vrouwen in kaart te brengen en indien nodig extra aandacht te besteden aan specifieke aspecten.

Op langere termijn biedt de CPHQ2.0 mogelijkheden voor integratie in elektronische patiëntendossiers. Dit zou zorgprofessionals in staat stellen om waardevolle gegevens te verzamelen, de voortgang van patiënten te monitoren en deze informatie eenvoudig te delen.

Uitdagingen bij implementatie

Ondanks de vele mogelijkheden zijn er ook uitdagingen. Zorgverleners en patiënten ervaren vaak vragenlijstmoeheid, waardoor het essentieel is om de positionering en meerwaarde van de CPHQ2.0 helder te communiceren. Daarnaast vraagt implementatie tijd en inspanning; professionals moeten vertrouwd raken met het instrument, waarvoor een praktische handleiding (momenteel in ontwikkeling) ondersteuning kan bieden.

Taalbarrières en beperkte digitale vaardigheden kunnen eveneens een drempel vormen voor sommige patiëntgroepen. Dit vraagt om vertalingen en alternatieve afnamemethoden, zoals papieren versies of begeleiding bij het invullen. Daarnaast zijn privacy en ethische overwegingen cruciaal: zorginstellingen moeten voldoen aan de AVG-wetgeving en patiënten moeten erop kunnen vertrouwen dat hun gegevens veilig worden verwerkt.

Een visie voor de toekomst

Ondanks deze uitdagingen kan de CPHQ2.0 de manier waarop we gezondheid benaderen fundamenteel veranderen. De combinatie van Positieve gezondheid en de capability approach helpt niet alleen om interventies beter te evalueren, maar ook om de status quo in kaart te brengen. Dit biedt waardevolle inzichten die bijdragen aan een holistischer en effectiever gezondheidsbeleid.